عربستان و رؤیای ۲۰۳۰

عربستان سعودی در مسیر تحولی بی‌سابقه قرار گرفته است؛ تحولی که قرار است چهره این کشور را از یک اقتصاد نفتی به یک قدرت جهانی در حمل‌ونقل، گردشگری و تجارت تغییر دهد. در مرکز این تحول، پروژه‌ای عظیم و جاه‌طلبانه قرار دارد: فرودگاه بین‌المللی ملک سلمان در ریاض. این فرودگاه نه تنها به‌عنوان بزرگ‌ترین فرودگاه جهان شناخته خواهد شد، بلکه قرار است به نماد «چشم‌انداز ۲۰۳۰» عربستان تبدیل شود، سندی که محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی، با هدف متنوع‌سازی اقتصاد و تثبیت جایگاه کشورش در عرصه جهانی تدوین کرده است.
فرودگاهی برای آینده؛ ۳۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری
فرودگاه بین‌المللی ملک سلمان با سرمایه‌ای حدود ۳۰ میلیارد دلار ساخته می‌شود و در زمینی به وسعت ۵۷ کیلومتر مربع گسترش خواهد یافت. این عدد معادل ۱۴ هزار زمین فوتبال است، مقیاسی که خود به‌خوبی عظمت پروژه را نشان می‌دهد. طراحی این مجموعه را شرکت مشهور Foster + Partners بر عهده دارد، شرکتی که تجربه ساخت نمادهای معماری در سراسر جهان را در کارنامه دارد.
اما این پروژه فقط یک فرودگاه معمولی نیست. شش باند فرود موازی، ترمینال‌های مجهز و لوکس، ۱۲ کیلومتر مربع فضای تجاری و تفریحی، مناطق مسکونی و حتی زیرساخت‌های لجستیکی گسترده، همگی قرار است بخشی از «یک کلان‌مجموعه هوشمند اقتصادی» باشند که قلب تپنده ریاض آینده خواهد شد.
ظرفیت مسافری بی‌رقیب
برنامه‌ریزی‌ها نشان می‌دهد که این فرودگاه تا سال ۲۰۳۰ توانایی پذیرش ۱۲۰ میلیون مسافر در سال را خواهد داشت. نگاهی به آمار جهانی نشان می‌دهد که این رقم چه اندازه جاه‌طلبانه است: در حال حاضر پرترافیک‌ترین فرودگاه جهان، فرودگاه آتلانتا در آمریکا، سالانه حدود ۱۰۰ میلیون مسافر جابه‌جا می‌کند. حال عربستان می‌خواهد ظرف کمتر از یک دهه از این مرز عبور کند و ریاض را به یکی از بزرگ‌ترین مراکز هوانوردی جهان بدل سازد.
چشم‌انداز بلندمدت نیز حتی شگفت‌انگیزتر است. طبق برنامه، تا سال ۲۰۵۰ ظرفیت مسافری فرودگاه ملک سلمان به ۱۸۵ میلیون نفر و ظرفیت بار آن به ۳.۵ میلیون تُن در سال خواهد رسید. چنین عددی این فرودگاه را به بزرگ‌ترین مجموعه هوایی جهان از نظر ظرفیت عملیاتی تبدیل می‌کند.
اقتصاد غیرنفتی و اشتغال‌زایی گسترده
در دل چشم‌انداز ۲۰۳۰، یک هدف کلیدی قرار دارد: کاهش وابستگی به نفت و گسترش اقتصاد غیرنفتی. فرودگاه ملک سلمان نقشی مستقیم در تحقق این هدف ایفا خواهد کرد. صندوق سرمایه‌گذاری عمومی عربستان پیش‌بینی کرده است که این پروژه سالانه حدود ۲۷ میلیارد ریال سعودی به تولید ناخالص داخلی غیرنفتی اضافه کند.
همچنین، با بهره‌برداری از این پروژه بیش از ۱۰۳ تا ۱۵۰ هزار فرصت شغلی مستقیم و غیرمستقیم در حوزه‌های مختلف ایجاد خواهد شد، از حمل‌ونقل و لجستیک گرفته تا گردشگری، خرده‌فروشی و خدمات شهری. برای ریاض که قرار است جمعیتش تا سال ۲۰۳۰ به ۲۰ میلیون نفر برسد، این فرصت‌های شغلی به‌منزله یک موتور محرک اقتصادی خواهد بود.
پایداری در قلب طراحی
ویژگی دیگر این پروژه، توجه جدی به پایداری زیست‌محیطی است. عربستان قصد دارد فرودگاه جدید را با انرژی‌های تجدیدپذیر تغذیه کند و استاندارد LEED Platinum را برای طراحی سبز و پایدار کسب نماید. استفاده از نور طبیعی، بهینه‌سازی مصرف انرژی و هم‌سویی با فرهنگ و معماری بومی ریاض، از دیگر جنبه‌های کلیدی طراحی هستند.
رقابت منطقه‌ای و جهانی
عربستان پیش‌تر نیز با فرودگاه ملک فهد در دمام، رکورد بزرگ‌ترین فرودگاه جهان از نظر مساحت را به نام خود ثبت کرده بود. اما فرودگاه ملک سلمان قرار است فراتر از رکوردها برود. این پروژه نه‌تنها از نظر ظرفیت و زیرساخت با فرودگاه‌های بزرگی چون آتلانتا، پکن داکسینگ و دالاس رقابت خواهد کرد، بلکه با ترکیب فناوری‌های نوین، طراحی هوشمند و نقش محوری در تجارت و گردشگری، موقعیت عربستان را به‌عنوان یک قدرت هوانوردی تثبیت خواهد کرد.
در واقع، ساخت چنین فرودگاهی پاسخی است به رقابت شدید منطقه‌ای، به‌ویژه با کشورهای همسایه مثل قطر و امارات که با فرودگاه‌های مدرن دوحه و دبی جایگاه مهمی در صنعت هوانوردی جهان دارند.
به گزارش اکوایران،به گفته «عبدالعزیز بن عبدالله الدعیلج»، رئیس سازمان هواپیمایی کشوری عربستان، تاکنون بیش از ۹۳ درصد اهداف سند چشم‌انداز در بخش هوانوردی محقق شده است. کشور در شاخص اتصال هوایی اتحادیه بین‌المللی حمل‌ونقل هوایی (IATA) به رتبه هفدهم جهان رسیده؛ دو پله بالاتر از هدف تعیین‌شده. خصوصی‌سازی فرودگاه‌ها، تأسیس شرکت هواپیمایی «الریاض ایر» و امضای قرارداد خرید صدها هواپیما نیز بخشی از این پیشرفت‌هاست.